Phòng cháy tại chung cư cao tầng trong mùa nắng nóng

Vào mùa hè, khi thời tiết bước vào giai đoạn cao điểm với nền nhiệt cao, độ ẩm thấp và cường độ sử dụng thiết bị điện tăng đột biến, nguy cơ cháy nổ trong các khu dân cư – đặc biệt là tại các tòa nhà cao tầng – trở thành mối lo lớn đối với người dân và lực lượng chức năng. Không ít vụ cháy đã để lại hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản, bắt nguồn từ sự bất cẩn, thiếu hiểu biết hoặc hệ thống phòng cháy chữa cháy không đảm bảo. Chính vì vậy, phòng cháy tại chung cư cao tầng trong mùa nắng nóng không còn là việc của riêng lực lượng chuyên trách mà cần sự chung tay của cả cộng đồng.

Phòng cháy tại chung cư cao tầng: hiểm họa tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

Thực tế cho thấy, các vụ cháy tại khu dân cư, đặc biệt trong mùa nắng nóng, diễn ra với tần suất cao hơn hẳn những thời điểm khác trong năm. Với đặc trưng là không gian khép kín, mật độ dân cư đông và hệ thống điện hoạt động liên tục, các tòa nhà chung cư luôn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. Chỉ cần một sự cố chập điện tại ổ cắm, một nồi nước bị quên trên bếp hay một thiết bị điện quá tải cũng có thể gây nên đám cháy lớn lan rộng nhanh chóng qua các tầng.

Một ví dụ điển hình là buổi diễn tập PCCC tại tòa tháp Doanh nhân (Hà Đông, Hà Nội) – nơi có hơn 2.000 người sinh sống. Trong tình huống giả định, khi một căn hộ xảy ra cháy, đội PCCC cơ sở đã nhanh chóng triển khai xử lý ban đầu, đồng thời thông báo lực lượng chuyên trách đến hiện trường. Nhờ phản ứng kịp thời, đám cháy được khống chế, nhiều người mắc kẹt được giải cứu qua xe thang chuyên dụng. Qua sự kiện này, không chỉ đội PCCC được rèn luyện mà chính cư dân cũng nâng cao nhận thức và kỹ năng xử lý sự cố.

Cư dân Nguyễn Thị Thúy Hằng chia sẻ rằng: “Tôi tưởng chỉ cần gọi cứu hỏa là đủ, nhưng giờ mới thấy mình cũng phải biết cách ngắt điện, dùng bình chữa cháy mini và tìm lối thoát hiểm. Không thể cứ thụ động chờ đợi.” Còn anh Phạm Văn Chỉnh – quản lý tòa nhà – cho biết: “Diễn tập giúp chúng tôi xác định rõ điểm yếu, từ hệ thống điện đến thiết bị báo cháy. Ban quản lý sẽ tăng tần suất kiểm tra thiết bị PCCC và tổ chức huấn luyện thường xuyên hơn.”

Tổ địa bàn PCCC quận Hà Đông cho biết, vào mỗi mùa hè, đơn vị đều đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền và tổ chức diễn tập tại các chung cư trên địa bàn. Những kỹ năng như cách mở cửa khi có khói, dùng khăn ướt để che miệng, cách di chuyển khi thoát hiểm hay sử dụng bình chữa cháy bột đều được hướng dẫn thực hành chi tiết cho từng hộ dân. Mục tiêu là ai cũng có thể chủ động phản ứng ngay khi xảy ra sự cố – không bị hoảng loạn, không phụ thuộc.

Để giảm thiểu rủi ro, các ban quản lý cần siết chặt quy trình kiểm tra hệ thống PCCC của tòa nhà

Việc nâng cao nhận thức cộng đồng là bước đầu tiên nhưng vô cùng quan trọng trong công tác phòng cháy tại chung cư cao tầng. Bởi khi cư dân hiểu, họ sẽ chủ động: không đốt vàng mã trên ban công, không để thiết bị điện hoạt động qua đêm, không tích trữ vật dễ cháy, luôn sẵn sàng với tình huống bất ngờ. Và chính sự chủ động đó có thể cứu lấy mạng sống của họ và hàng chục người khác trong cùng tòa nhà.

Mùa nắng nóng và trách nhiệm phòng cháy từ mỗi cá nhân, mỗi tòa nhà

Khi bước vào giai đoạn cao điểm nắng nóng, mọi sinh hoạt trong gia đình đều xoay quanh các thiết bị điện. Điều hòa chạy liên tục, nồi cơm điện, máy giặt, bếp từ… đều hoạt động hết công suất, khiến nguy cơ quá tải hệ thống điện tăng lên rõ rệt. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là phần lớn cư dân tại các chung cư vẫn chưa có thói quen kiểm tra ổ điện định kỳ, cũng như chưa có kỹ năng phát hiện sớm nguy cơ chập cháy.

Một trong những nguyên nhân chính gây cháy tại chung cư là sự bất cẩn cá nhân: quên tắt bếp, để bàn là hoạt động khi rời nhà, cắm nhiều thiết bị cùng một ổ điện hoặc sử dụng thiết bị điện không đạt tiêu chuẩn. Những sai sót tưởng như nhỏ nhưng trong mùa nắng nóng, với thời tiết oi bức và hệ thống thông gió yếu, dễ biến thành thảm họa.

Để giảm thiểu rủi ro, các ban quản lý cần siết chặt quy trình kiểm tra hệ thống PCCC của tòa nhà. Điều đó bao gồm: bảo dưỡng hệ thống báo cháy tự động, kiểm tra van nước, bình cứu hỏa, đèn thoát hiểm, quạt hút khói hành lang… Đồng thời, cần xây dựng quy trình diễn tập định kỳ cho cư dân, đặc biệt là trẻ nhỏ, người cao tuổi và phụ nữ – những nhóm đối tượng dễ bị động trong tình huống cháy.

Tại một số tòa chung cư hiện đại, việc thành lập đội PCCC nội bộ đã phát huy hiệu quả rõ rệt. Những thành viên này được đào tạo bài bản, có thể phản ứng trong 5 phút đầu tiên – thời gian quyết định khả năng kiểm soát đám cháy. Với sự hỗ trợ của họ, nhiều sự cố nhỏ có thể được xử lý ngay mà không cần huy động xe chữa cháy lớn, tiết kiệm thời gian và ngăn ngừa lan rộng.

Bên cạnh đó, mùa nắng nóng cũng là lúc lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát, thậm chí xử phạt các tòa nhà không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn PCCC. Nhưng thực tế cho thấy, sự an toàn bền vững chỉ đạt được khi bản thân cư dân – những người trực tiếp sinh sống trong tòa nhà – nâng cao ý thức, biết cách tự bảo vệ và chủ động trong mọi tình huống.

Đơn giản như việc trang bị bình chữa cháy mini trong nhà, nhớ lối thoát hiểm gần nhất, không chặn hành lang chung bằng vật dụng cá nhân, kiểm tra dây điện mỗi 6 tháng một lần… tất cả đều là những hành động nhỏ nhưng nếu mỗi hộ gia đình cùng thực hiện, sẽ tạo nên một hệ thống phòng cháy vững chắc từ gốc rễ.

Không phải ngẫu nhiên mà mỗi năm, khi thời tiết nắng nóng kéo dài, các lực lượng chức năng lại liên tục phát đi cảnh báo về nguy cơ cháy nổ. Các tòa nhà chung cư – với hàng trăm con người sinh sống – là nơi đặc biệt dễ tổn thương nếu chỉ một mắt xích nhỏ trong hệ thống phòng cháy bị lơi lỏng. Chính vì thế, phòng cháy tại chung cư cao tầng không còn là việc “đến hẹn lại làm” mà phải trở thành văn hóa sinh hoạt đô thị – bắt đầu từ từng hộ gia đình, từng cư dân, từng lần kiểm tra ổ cắm hay tắt bếp trước khi ra khỏi nhà.