Lạm quyền gây thiệt hại, thành viên Ban quản trị chung cư có thể bị xử hình sự

Trong bối cảnh quản lý nhà chung cư ngày càng phức tạp, việc đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm của Ban quản trị (BQT) chung cư là vấn đề được nhiều cư dân quan tâm. Gần đây, Bộ Xây dựng đã có những giải đáp cụ thể liên quan đến trách nhiệm của BQT chung cư, đặc biệt là các trường hợp lạm quyền gây thiệt hại. Theo đó, thành viên BQT có thể bị xử phạt hành chính hoặc thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu vi phạm nghiêm trọng. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết về vấn đề này dựa trên các quy định pháp lý hiện hành.

Quy định về trách nhiệm của Ban quản trị chung cư

Theo khoản 3 Điều 148 của Luật Nhà ở năm 2023, Ban quản trị nhà chung cư có trách nhiệm tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật trong quá trình quản lý và vận hành. Cụ thể, nếu quyết định của BQT vượt quá quyền hạn và trách nhiệm được quy định, những quyết định đó sẽ không có giá trị pháp lý. Trong trường hợp BQT xác lập hoặc thực hiện các giao dịch dân sự vượt quá thẩm quyền, vấn đề sẽ được xử lý theo quy định của Bộ Luật Dân sự.

Đáng chú ý, Luật Nhà ở năm 2023 cũng quy định rõ ràng về hậu quả pháp lý đối với các hành vi vi phạm của thành viên BQT. Tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, thành viên BQT có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu hành vi lạm quyền gây thiệt hại cho cư dân hoặc các bên liên quan, thành viên BQT phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, Quy chế quản lý sử dụng nhà chung cư ban hành kèm theo Thông tư số 05/2024/TT-BXD cũng đã cụ thể hóa các quy định về quyền và trách nhiệm của chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư, cũng như các điều kiện, tiêu chuẩn để trở thành thành viên BQT. Đồng thời, quy chế này cũng quy định rõ về việc miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc bầu thay thế các thành viên BQT không đáp ứng yêu cầu.

Ban quản trị nhà chung cư có trách nhiệm tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật trong quá trình quản lý và vận hành

Xử lý vi phạm và chế tài áp dụng

Trước những kiến nghị của cử tri về việc cụ thể hóa chế tài xử phạt các hành vi vi phạm trong quản lý nhà chung cư, Bộ Xây dựng đã có những động thái tích cực. Cụ thể, Bộ đang trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định mới về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng, thay thế Nghị định số 16/2022/NĐ-CP. Nghị định mới này dự kiến sẽ bao gồm các quy định chi tiết về hành vi vi phạm và chế tài xử phạt đối với các trường hợp vi phạm trong quản lý và sử dụng nhà chung cư.

Các hành vi vi phạm có thể bao gồm việc BQT không công khai thông tin theo quy định, lạm quyền trong quá trình quản lý hoặc không tuân thủ các quy định về tổ chức hội nghị nhà chung cư. Những hành vi này không chỉ gây bức xúc cho cư dân mà còn dẫn đến tình trạng mất đoàn kết trong cộng đồng, ảnh hưởng đến an ninh trật tự và làm gia tăng các đơn thư khiếu nại, tố cáo.

Vai trò của cư dân và hội nghị nhà chung cư

Một trong những vấn đề được cử tri quan tâm là việc tổ chức hội nghị nhà chung cư. Theo phản ánh, các quy định pháp luật hiện hành đã khá đầy đủ nhưng việc thực hiện vẫn còn nhiều bất cập. Cụ thể, các văn kiện liên quan đến hội nghị nhà chung cư chưa được công bố và phổ biến kịp thời, khiến cư dân không có đủ thời gian nghiên cứu và đóng góp ý kiến trước khi biểu quyết.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Xây dựng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát huy tinh thần chủ động từ phía cư dân. Theo khoản 3 và khoản 4 Điều 14 của Quy chế quản lý sử dụng nhà chung cư ban hành kèm Thông tư số 05/2024, các nội dung chuẩn bị cho hội nghị nhà chung cư cần được thực hiện một cách minh bạch và công khai. Cư dân có quyền đóng góp ý kiến với chủ đầu tư hoặc UBND cấp xã để đảm bảo hội nghị diễn ra hiệu quả.

Việc quản lý nhà chung cư đòi hỏi sự minh bạch, trách nhiệm và sự tham gia tích cực của cả Ban quản trị lẫn cư dân. Các quy định pháp lý hiện hành, đặc biệt là Luật Nhà ở năm 2023 và Thông tư số 05/2024, đã đặt ra những tiêu chuẩn rõ ràng về trách nhiệm của BQT cũng như cơ chế xử lý vi phạm. Trong trường hợp lạm quyền gây thiệt hại, thành viên BQT không chỉ đối mặt với hình thức xử phạt hành chính mà còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Để đảm bảo một môi trường sống hài hòa và an toàn, cư dân cần chủ động tham gia vào các hoạt động quản lý, đặc biệt là trong việc tổ chức hội nghị nhà chung cư. Sự phối hợp chặt chẽ giữa cư dân, BQT và các cơ quan chức năng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, từ đó xây dựng một cộng đồng chung cư văn minh và bền vững.